Bron: Facebookgroep Muziektherapie (openbaar).
“In het kader van de Dag van de Muziektherapie hebben wij een cliënte en haar muziektherapeute bereid gevonden hun verhaal te doen en te delen met jullie. We zijn blij met het verhaal en de openhartigheid van de cliënt, wel is uit privacy-overwegingen besloten haar naam te fingeren, jullie begrip hiervoor.
Eerst volgt het verhaal van Julia en daarna het verhaal van Anneke Naaijkens-Doek.”
Interview Julia
Julia (20) liep al een tijd bij een psycholoog van de GGZ. Op een gegeven moment merkte ze dat de gesprekken haar niet meer verder hielpen: ze zat op een dood spoor. Omdat Julia altijd al veel met muziek deed, stelde de psycholoog voor dat Julia een tijdje muziektherapie zou volgen. Nu, anderhalf jaar later vertelt ze openhartig over die tijd.
‘Ik schaam me er niet voor. Ik hoop dat mensen door dit interview inzien dat er niets raars is aan therapie. Het klinkt wel zweverig, maar dat is niet zo.’
Aan het begin van het gesprek laat Julia een lied horen. Het maken en opnemen van dit lied was onderdeel van haar therapie.
Het doet me veel om dit weer terug te horen. De strekking van het nummer is dat ik niet zo streng voor mezelf hoef te zijn: ‘je hoeft niet meteen een vlinder te zijn’. De inhoud van dit liedje is heel belangrijk voor me en dat zal altijd zo blijven. Het liedje is gebaseerd op ‘Een beetje tijd’ van Marco Borsato. Toen ik dat nummer liet horen in de therapie had ik eigenlijk iemand nodig die dat voor mij zong. Maar als ik naar deze opname van mezelf luister, zing ik mezelf eigenlijk toe. Dat is eigenlijk nog veel mooier.
Wat voor beeld had je van muziektherapie voor je ermee begon?
Ik dacht dat het een beetje zweverig was. Van iemand die creatieve therapie heeft gehad hoorde ik dat ze rondjes en cirkeltjes moest tekenen op muziek. Diegene vond het helemaal niets. Ik denk alleen dat zij het niet helemaal begrepen heeft. Want rondjes tekenen op papier klinkt heel raar, maar als je het vanuit je gevoel doet, heeft het misschien wel het gewenste effect.
Hoe zag de muziektherapie eruit?
Eerst had ik samen met een ander meisje therapie. In het begin moesten we improviseren op instrumenten. Dat vond ik lastig. Maar elke week mochten we ook een liedje laten horen, dat paste bij hoe we ons die week hadden gevoeld. Ik heb toen een keer een liedje laten horen van Marco Borsato, dat heel belangrijk voor me was. De tekst van dat liedje hebben we daarna uitgeprint, en we hebben erover gepraat. De boodschap van het liedje is: je hoeft niet in een keer alles goed te kunnen en je bent niet alleen.
En hoe ging het vervolgens verder?
Eerst hebben we de tekst van het lied zo bewerkt dat het helemaal op mij van toepassing was en dat ik het mezelf toe zing. Daarna zochten we de akkoorden erbij, zodat Anneke (therapeute, red.) mij kon begeleiden op piano. En vervolgens gingen we het lied opnemen. Daar zijn we heel lang mee bezig geweest, omdat ik voor perfectie ging. Toen we gingen opnemen was ik dus eigenlijk nog steeds heel streng voor mezelf. Daar wees Anneke me ook op. Dan zei ze: ‘Laat het gewoon eens los, wees niet zo streng voor jezelf en zing zonder er teveel bij na te denken.
Wat heb je bereikt met de muziektherapie?
Ik ben dichter bij mijn gevoel gekomen en ik voel dat ik niet zo streng voor mezelf hoef te zijn. Daarvoor wist ik dat wel, maar voelde ik het niet zo. En door muziektherapie ben ik ook meer met muziek gaan doen. Ik heb me aangemeld bij een popkoor, waar ik nu bijna een jaar bij zing. Dat is een lichtpunt in mijn week. Ik vind het zo ontzettend leuk! Ik weet niet of ik zonder de muziektherapie die stap had genomen. Ik merk dat ik me met zingen kan ontladen en emoties kan voelen. Voor de muziektherapie was ik me niet zo bewust dat muziek dat allemaal met me deed.
Interview Anneke Naaijkens-Doek
Anneke is muziektherapeute bij de GGZ en heeft een eigen praktijk in Tilburg: Più Mosso. Ze werkt vooral met kinderen en jongeren tussen de 12 en 20 jaar, met een psychiatrisch ziektebeeld. Hun problemen hebben te maken met emotieregulatie, impulsregulatie en gedragsstoornissen. Julia (20) was een van haar cliënten. In haar reguliere therapie zat Julia op een dood spoor. Het lukte Julia niet om gevoel en verstand met elkaar te verbinden. Omdat Julia veel met muziek had, stelde haar psycholoog voor om er een muziektherapeute bij te halen. Onderdeel van de therapie was het opnemen van een lied.
Ik vroeg Julia elke week om een lied uit te zoeken dat paste bij hoe ze zich die week gevoeld had. Op een gegeven moment kwam ze met een nummer van Marco Borsato. Hij zingt “Jij hoeft niet altijd / De sterkste te zijn / Wees maar jezelf (…) Je hoeft niet meteen / Een vlinder te zijn / Geef het een beetje tijd. We hebben veel over het nummer gepraat. Muziek kan een opening zijn om ergens over te praten. Julia vertelde dat ze eigenlijk iemand nodig had die dat voor haar zong.
Hoe kan het opnemen van een lied therapeutisch werken?
Veel jongeren vinden het lastig om zichzelf terug te horen. Je stem klinkt anders als je het terugluistert. Je hoort iets wat heel vreemd voor je is. Vaak denken cliënten dan: ‘Klink ik echt zo? Hoort iedereen mij zo? Wat zouden anderen daarvan vinden?’ Het is belangrijk om die gedachtes los te kunnen laten. Daar praten we dan ook over in de therapie. In het geval van Julia speelde ook mee dat ze eigenlijk een ‘perfecte’ opname wilde. Het was voor haar lastig om te accepteren dat het is wat het is, en dat ze niet zo streng voor zichzelf moet zijn. De tekst van het lied hielp haar ook om dat te voelen.
Voor Julia werkte de muziektherapie om dichter bij haar gevoel te komen. Wat kan muziektherapie nog meer doen?
Met Julia heb ik ook gewerkt aan het accepteren van situaties zoals ze zijn. Soms kun je de situatie niet veranderen, maar is het belangrijk om te leren hoe je daarmee omgaat zonder jezelf te verliezen. Hoe kun je naar jezelf blijven luisteren, ondanks dat de omgeving veel van je vraagt? Wat vind je eigenlijk zelf belangrijk?
In muziektherapie kan een kind bijvoorbeeld ook leren hoe het is om samen te werken. Als je in muziek niet samenwerkt, heb je herrie. Er komen soms kinderen die niet af kunnen stemmen, die niet samen kunnen werken. Door samen muziek te maken kan een kind merken dat hij ook op jou kan reageren, in plaats van altijd andersom. Daarnaast vind ik het belangrijk dat muziektherapie een plek is waar je er gewoon mag zijn. Als je een keer echt geen zin hebt, mag je op een grote zitzak zitten. Je hoeft niet per se iets te doen. Kinderen moeten overal al van alles. Ergens geen zin in hebben is óók een gevoel.
Hoe zie je de toekomst van de muziektherapie in?
Ik vind het jammer dat therapieën steeds korter moeten. Ik denk dat het belangrijk is dat je er de tijd voor krijgt. Alleen al omdat het tijd nodig heeft om vertrouwen op te bouwen. Een therapie kan pas werken als een cliënt vertrouwen heeft in de therapeut. Bovendien is de zorg steeds meer gericht op protocollair werken. Maar als ik met Julia volgens een protocol had gewerkt, waren we uiteindelijk niet gekomen waar we nu geweest waren. Soms werkt iets pas als je het protocol loslaat en kijkt naar wie er voor je zit en wat diegene nodig heeft.
